Ai ai người Việt đều biết truyện Kiều được sáng tác bởi cụ Nguyễn Du. Tuy nhiên, khi nghiên cứu về Quan họ sẽ đều nhận ra số lượng ca từ trong thơ Quan họ cổ có một số lượng rất lớn trong Kiều. Ví như:
" Thân lươn bao quản lấm đầu,
Chút lòng trinh bạch từ sau xin chừa".
Thì trong bài "Thân lươn bao quản lấm đầu của Quan họ cổ là đã có chứa ca từ đó rồi.
Bài khác: "Nhân sinh thích chí ở đời" có câu " Mùa xuân chơi hội cỏ non" thì Kiều có:
"Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điển một vài bông hoa".
Hay trong Quan họ cổ có bài "Nhớ cảnh nhớ người":
"Bâng khuâng nhớ cảnh nhớ người,
Nhớ nơi kỳ ngộ vội rời chân đi".
thì trong Kiều có y nguyên:
" Bâng khuâng nhớ cảnh nhớ người,
Nhớ nơi kỳ ngộ vội rời chân đi.
Một vùng cỏ mọc xanh rì,
Nước ngâm trong vắt thấy gì nữa đâu".
Cách ăn nói trong Quan họ cực kỳ hoa mỹ, văn hóa, trơn tru và sáng tạo. Có lẽ cụ Nguyễn do đã có một thời kỳ rất dài sống ở Bắc ninh quê mẹ nên Quan họ ngấm trong Cụ sâu đậm. Vả lại gia đình Cụ là Đại gia về thơ phú, triết học, văn học, ngoại giao nên khi tâm can Cụ kinh qua hoàn cảnh xã hội Cụ mới xuất thần ra Kiều. Đọc các tác phẩm khác của Cụ Nguyễn như tập "Bắc hành tạp lục" không thể thấy câu từ xuất thần như Kiều được.
Vậy tại sao Quan họ lại cao siêu và mê hoặc tới vậy?
Quan họ xuất phát từ Bắc Ninh, cái nôi của Phật giáo Việt. Giai điệu Quan họ tựa như lời kinh tụng trong Phật giáo và có lẽ do tác dụng của Phật quá tốt, quá mạnh nên các Thiền sư Việt đã chuyển hóa các giai điệu của kinh thành giai điệu Quan họ như các bài hát ta vẫn hay nghe để giáo hóa Phật vào cuộc sống, làm cho cuộc sống, xã hội tốt đẹp, an vui, khỏe mạnh hơn. Thật sáng tạo, thật tuyệt vời, một cách luyện Thiền hay nhất mà chúng ta có thể thấy cho tới thời điểm này. Cả tỉnh Bắc Ninh luyện, Unesco công nhận Quan họ là di sản văn hóa phi vật thể của thế giới. Từ người già tới con trẻ đều có thể hát, hát từ ruộng đồng tới những nơi tôn nghiêm đình, chùa cửa Phật. Nếu chỉ tụng kinh là đã rất tốt rồi, nhưng có phải ai ai cũng biết được, hiểu được sự sâu sắc và tác dụng của tụng kinh Phật. Đây là sự sáng tạo và dũng cảm phi thường để đưa kinh Phật vốn tôn nghiêm vào thẳng cuộc sống xã hội hỗn tạp, xô bồ. Lời lẽ của các bài Quan họ thì 99% là về tình yêu đôi lứa, cái hấp dẫn nhất, tự nhiên nhất của loài người.
Vậy tại sao lời tụng kinh lại tốt và có tác dụng như việc luyện Thiền vậy?
Nguyên lý của Thiền là định được tư tưởng không để đầu óc suy nghĩ tán loạn để sóng vũ trụ có thể thâm nhập vào cơ thể (ngày xưa các cụ gọi là Phật, hay giác ngộ, hay nhập Đạo). Tụng kinh cũng vậy lời tụng được đọc theo nhịp điệu liên tục để đầu óc không kịp nghĩ ngợi lung tung mà bắt buộc phải tập trung vào vấn đề tụng, lâu dần sóng vũ trụ hỗ trợ và bồi dưỡng sức khỏe, trí tuệ để người tu tụng tiến bộ trở thành Phật. Áp dụng nguyên lý đó các cụ đưa vào các bài Quan họ theo các giai điệu khác nhau với lời lẽ phong phú làm cho người hát yêu thích, xã hội chấp nhận nên nó tồn tại mãi bắt chấp thời gian, không gian.
Vậy có thể thấy vũ trụ mênh mông rộng lớn mà lại hàm chứa đầy đủ trong cả những cái nhỏ nhất như giai điệu và ca từ Quan họ, thật tinh tế, thật phi thường, thật trí tuệ và hơn tất cả khi cất lên lời thì ai ai cũng thích thú và hạnh phúc.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét