Tại sao phạt cầu Nhật Tân 200 tỷ đ?

      Làng hoa của tôi ở cạnh làng đào Nhật Tân cũng như Hải Bối, Vĩnh Ngọc bên kia sông Hồng, đều có mối quan hệ thân thiết qua lại lâu đời. Từ khi có dự án Cầu Nhật Tân họ hàng hai bên đều ngóng đợi dự án thành công sớm để tiện đường thăm hỏi. Thỉnh thoảng gia đình tôi có ra sông Hồng ngắm xem ánh đèn điện sáng thi công chạy dọc theo cánh tay cẩu tháp hay các mố trụ trên sông mà lòng bồi hồi xúc động vì đây là bao công sức, tiền bạc của cả hai dân tộc Nhật Việt mà hình thành nên. Chẳng hôm nào có dịp đi qua cầu Thăng Long mà tôi không ngắm nhìn công trình vĩ đại đó, có hôm tối tôi tự mò lên xem tốc độ cũng như khí thế thi công của các nhà thầu trong và ngoài nước để thỏa mãn sự sung sướng yêu thích những công trình lớn.

     Tuy nhiên, mới mấy ngày rồi nghe, xem báo chí nói về việc nhà thầu Nhật bản đòi bồi thường chậm tiến độ mà thấy buồn. Buồn rằng giữa lúc khó khăn nhất của bất động sản, của ngành xây dựng, giao thông và cả nền kinh tế Việt Nam nói chung mà lại thất thoát 200 tỷ đồng vì cái lý do rất rõ ràng, minh bạch mà cả nhà thầu Nhật và Chủ đầu tư đều đã biết rõ từ đầu, từ lâu cho cả mọi vùng miền của đất nước ta lại vẫn vướng. Nhưng tại sao để diễn ra tình trạng này lâu tới vậy, hết dự án này tới dự án khác chậm tiến độ vì rất nhiều nguyên nhân? Các dự án vốn trong nước thì tự bảo nhau cho qua vì chỉ có người trong dự án, trong nghề mới biết. Với dự án có vốn đầu tư nước ngoài thì họ kinh doanh lỗ lãi nên mọi khâu chặt chẽ, họ bảo vệ quyền lợi của họ tuyệt đối đâm ra phía Việt nam thường bị thua thiệt. Lần phạt này là một trong nhiều minh chứng như vậy, nhưng đây là lần đầu tiên báo chí đưa ra, còn các dự án khác như Đài truyền hình Việt nam, Cải tạo Hạ tầng giao thông đô thị Hà nội, Đường 5 Hà Nội – Hải Phòng,….. thì không được đưa ra với nhiều lý do tế nhị.

Dự án cầu Nhật Tân việc đấu thi công do Ban QLDA 85 của Bộ Giao thông đảm trách, việc GPMB do Ban QLDA Hạ tầng Tả Ngạn của Thành phố Hà nội đảm trách.  Mỗi Ban mỗi việc, nhưng đều là việc chung của Thủ đô, của đất nước, ai cũng phải có trách nhiệm, dù rằng ai cũng biết làm xây dựng thì có màu mè hơn làm GPMB. Vì thế cũng không nên đổ hết việc chậm dự án cho công tác GPMB.

Nếu ta xét kỹ sẽ thấy cây cầu này bắc qua sông Hồng ở đoạn sông, bờ bãi rất lớn nối với đường vành đai 2, cầu dài 3,7 km, mặt cắt ngang 33m (dài bằng cầu Vĩnh Tuy nhưng mặt cắt ngang lớn hơn gần gấp 1,7 lần ở giai đoạn này). Khối lượng khó và lớn nhất của việc xây dựng cây cầu này nằm trên mặt nước sông Hồng, nhưng cho tới này khối lượng này chưa hoàn thành. Trên mặt nước sông Hồng và giữa hai đê Tả Ngạn bên Đông Anh và Hữu Ngạn đường An Dương Vương quận Tây Hồ có chiều dài cầu cáp dây văng lớn nhất, lại không phải GPMB gì, vì đây là mặt nước, bãi bồi ven sông. Vậy việc chậm tiến độ thi công ở đoạn giữa hai đê sông Hồng này nhà thầu Nhật Bản không thể đổ lỗi cho phía Chủ đầu tư Việt nam được. Cụ thể nếu qua đó ta sẽ thấy rõ nhà thầu Nhật bản vẫn đang thi công trên sông nước, bãi bồi. Hiện tại cáp dây văng chưa kéo, dầm chưa bắc và rất nhiều các công việc khác chưa thể thi công theo khi chưa có mặt cầu, như điện, đường ống, thảm… Tại sao vậy? Hay đó chính là việc do việc huy động thiết bị, nhân lực thiếu, yếu của nhà thầu Nhật Bản mà Bộ Giao thông, Ban QLDA 85 chưa xét tới, mà chỉ chăm chú đổ lỗi cho GPMB. Nếu xét về khối lượng chậm tiến độ thi công ở đoạn này nhân với giá trị xây lắp và nhân với 10% phạt chậm tiến độ thì 40% khối lượng chậm ở đây là 13.600 tỷ đồng x 40% x 10% = 544 tỷ đồng chậm tiến độ phải phạt nhà thầu Nhật Bản mà không ai xét tới.

Bây giờ xét tới các đoạn đường dẫn hai đầu cầu 5,2 km  đang vướng GPMB với tỉ lệ là 2,3ha / 116ha = 2% vướng mắc, rồi cộng dồn các vướng mắc trước lại thì có lẽ diện tích vướng mắc gây chậm chễ thi công của nhà thầu Nhật bản không thể lớn hơn diện tích đã bàn giao mặt bằng phục vụ thi công đoạn trên sông giữa hai con đê Tả hữu được.

     Do vậy, là một người tôn trọng tình hữu nghị Nhật Việt, yêu quí làng xóm quê hương, tôi xin đề nghị Ban QLDA 85, Ban QLDA Hạ tầng Tả Ngạn và nhà thầu Nhật phải ngồi lại với nhau, phân định rõ những khu vực đã bàn giao mặt bằng, đánh giá tiến độ, khối lượng đã thực hiện được, xem xét, tính toán cụ thể, sau đó thuê bên thứ ba kiểm tra lại có con số chính xác rồi mới đưa lên đại chúng. Tôi nghĩ sẽ cân bằng được số liệu này và phần phạt chậm tiến độ có lẽ phía Nhật bản phải chịu phạt chút ít chứ không phải phía Việt Nam. Nhưng điều mà tôi mong muốn không phải ai thiệt hơn, thắng thua, mà là hai bên cùng rút kinh nghiệm để sớm có một cây cầu phát triển kinh tế đất nước, tô thắm tình hữu nghị anh em./.